HTML là gì? Những điều cần biết về ngôn ngữ lập trình HTML

HTML là một phần quan trọng không thể thiếu trong việc xây dựng, phát triển các trang web, và là ngôn ngữ đánh dấu trang web phổ biến nhất. Trong bài viết này, hãy cùng TopOnSeek tìm hiểu về HTML là gì, cách thức hoạt động của nó, ưu và nhược điểm, các thuật ngữ phổ biến, vai trò trong lập trình website cũng như sự khác biệt giữa HTML, HTML5, CSS và JavaScript.

HTML là gì?

HTML viết tắt của thuật ngữ “HyperText Markup Language” (Ngôn ngữ Đánh dấu Siêu văn bản) là một ngôn ngữ lập trình được sử dụng để xây dựng và cấu trúc nội dung cho các trang web. Nó là ngôn ngữ cơ bản để tạo ra các thành phần trên trang web như văn bản, hình ảnh, liên kết, biểu đồ, biểu mẫu và nhiều phần tử khác. HTML sử dụng các thẻ và các thứ tự đặt chúng để định dạng và tổ chức thông tin trong trình duyệt web.

Mỗi thẻ HTML bao gồm một cặp thẻ mở và thẻ đóng, được bao quanh nội dung cần đánh dấu. HTML là một phần quan trọng của cấu trúc của một trang web, nhưng để tạo ra giao diện tương tác và thiết kế hấp dẫn, thường kết hợp với CSS (Cascading Style Sheets) để định dạng và trình bày nội dung, và JavaScript để thêm tính năng động và tương tác.

>> Tìm hiểu thêm:

• JavaScript làm được gì và học JavaScript có khó không?
• SEO JavaScript: Cách thực hiện để leo top nhanh và cách gỡ lỗi JavaScript
• JavaScript: Hướng dẫn cơ bản SEO
• OOP là gì? Những điều cần biết về lập trình hướng đối tượng
• Unity là gì? Kiến thức cần nắm & Cơ hội việc làm Game Developer?

Lịch sử hình thành của ngôn ngữ HTML

Ngôn ngữ HTML đã trải qua một lịch sử dài hình thành và phát triển từ khi nó được sáng tạo vào những năm 1990. Dưới đây là một tóm tắt lịch sử chính của HTML:

• Những năm 1980: Trước khi có HTML, các hệ thống máy tính cá nhân và mạng đã tồn tại, nhưng chúng không có cách nào để chia sẻ thông tin và tài liệu một cách dễ dàng qua mạng.
• Năm 1989: Tim Berners-Lee, một nhà nghiên cứu tại CERN (Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân Châu Âu), đề xuất một hệ thống để chia sẻ thông tin trên mạng. Ông gọi nó là “WorldWideWeb” và viết một ngôn ngữ gọi là “HTML” để tạo ra các trang web đầu tiên.
• Năm 1991: HTML 1.0 (phiên bản đầu tiên) được ra mắt. Nó bao gồm các yếu tố cơ bản như văn bản, liên kết, hình ảnh và danh sách.

• Năm 1993: HTML 2.0 được phát hành với nhiều cải tiến, bao gồm khả năng tạo bảng và mẫu.
• Năm 1995: HTML 3.0 đưa vào các tính năng mới như khung (frames) và biểu mẫu (forms).
• Năm 1997: HTML 4.0 trở thành một chuẩn chính thức và định nghĩa một loạt các yếu tố và thuộc tính mới.
• Năm 1998: Công ty Netscape giới thiệu một phiên bản cải tiến của HTML gọi là “HTML Living Standard,” nhưng nó không được chấp nhận rộng rãi.
• Năm 2000: W3C (World Wide Web Consortium) công bố XHTML 1.0, một phiên bản HTML dựa trên XML, với việc phân tách hoàn toàn giữa nội dung và cấu trúc.
• Năm 2004: XHTML 2.0 được công bố với nhiều cải tiến, nhưng không được áp dụng rộng rãi.
• Năm 2014: HTML5 được công bố như là một phiên bản “Living Standard,” không còn việc đặt ra các phiên bản cụ thể. HTML5 bao gồm nhiều tính năng mạnh mẽ, bao gồm đa phương tiện, API, và hỗ trợ tốt cho thiết bị di động.

• Hiện tại: HTML5 là phiên bản HTML được sử dụng phổ biến nhất và là nền tảng cho việc phát triển các trang web và ứng dụng web hiện đại. HTML tiếp tục phát triển thông qua các bản cập nhật và mở rộng của nó để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của web.

Cách thức hoạt động của HTML như thế nào?

HTML hoạt động dựa trên cấu trúc và cách thức hoạt động sau đây:

Viết mã HTML

Người lập trình viết mã HTML bằng cách sử dụng các thẻ (tags) để xác định cấu trúc và các phần tử trên trang web. Mỗi thẻ thường bao gồm một thẻ mở và một thẻ đóng lần lượt theo thứ tự “tag” và “/tag”, trong đó `tag` là tên của thẻ.

Gửi mã HTML tới máy chủ web

Mã HTML được viết trong một tập tin có phần mở rộng “.html” hoặc “.htm” trên máy tính của bạn. Sau đó, tập tin này được tải lên máy chủ web.

Trình duyệt web

Khi người dùng muốn xem trang web, trình duyệt web (như Chrome, Firefox, Edge, và Safari) được sử dụng để yêu cầu tải trang web từ máy chủ.

Máy chủ phản hồi

Máy chủ web nhận yêu cầu từ trình duyệt và tìm kiếm tập tin HTML tương ứng. Sau đó, nội dung của tập tin HTML được trả về cho trình duyệt.

Phân tích mã HTML

Trình duyệt phân tích mã HTML để hiểu cấu trúc và các phần tử trên trang web. Trình duyệt xác định cách mỗi phần tử sẽ được hiển thị và tương tác.

Hiển thị trang web 

Dựa trên cấu trúc HTML, trình duyệt xây dựng cấu trúc của trang web và hiển thị nội dung cho người dùng. Điều này bao gồm hiển thị văn bản, hình ảnh, liên kết, mẫu biểu, video và các phần tử khác theo cách đã được xác định trong mã HTML.

Kết hợp với CSS và JavaScript

 Ngoài việc hiển thị cấu trúc HTML, trình duyệt cũng có thể kết hợp CSS để định dạng kiểu dáng của trang web và JavaScript để thêm tính năng tương tác và động.

>> Xem thêm: Các thành phần quan trọng của HTML

Ưu và nhược điểm của HTML là gì?

Ưu điểm

• Đơn giản và dễ học: HTML là một ngôn ngữ dễ tiếp cận cho người mới học lập trình.
• Hỗ trợ toàn diện: Tất cả trình duyệt web hiện đại đều hỗ trợ và hiểu các tiêu chuẩn HTML.
• Tích hợp dễ dàng: Có thể kết hợp HTML với CSS và JavaScript để tạo ra trang web đẹp và tương tác.

Nhược điểm

• Thiếu tính động: HTML truyền thống không thể tạo ra các hiệu ứng hoặc tương tác phức tạp mà cần sự hỗ trợ của JavaScript.
• Cấu trúc cứng nhắc: HTML không thể thay đổi giao diện dựa trên kích thước màn hình mà cần sự hỗ trợ của CSS.

Một số thuật ngữ của HTML phổ biến nhất hiện nay

Dưới đây là một số thuật ngữ phổ biến trong HTML mà bạn có thể gặp khi làm việc với việc phát triển trang web:

Thẻ (Tag)

Là các phần tử cơ bản trong HTML, được bao bọc bởi dấu nhọn (<>) và được sử dụng để định dạng và cấu trúc nội dung trang web. Ví dụ:

>> Xem thêm:

• Header tags là gì và cách sử dụng chúng như thế nào?
• Title tags SEO có phải là yếu tố xếp hạng của Google không?

Thẻ mở và thẻ đóng (Opening and Closing Tags)

Các thẻ HTML thường đi kèm với một cặp thẻ, trong đó thẻ mở mô tả phần bắt đầu của một phần tử và thẻ đóng đánh dấu phần kết thúc. 

>>>> Xem thêm: Thẻ H1 – Tầm quan trọng trong SEO

Thuộc tính (Attribute)

Là thông tin bổ sung được thêm vào trong các thẻ HTML để cung cấp thông tin hoặc đặt các thuộc tính cho phần tử. Ví dụ:

Ở đây, href là một thuộc tính của thẻ a.

Phần tử (Element)

Gồm thẻ mở, nội dung và thẻ đóng, tạo thành một đơn vị hoàn chỉnh để hiển thị thông tin cụ thể trên trang web.

Đối tượng nội dung (Content Entities)

Là nội dung thực sự hiển thị bên trong các phần tử HTML, bao gồm văn bản, hình ảnh, liên kết và nhiều loại dữ liệu khác.

Khung (Frame)

Trong ngữ cảnh HTML, khung thường đề cập đến cách sắp xếp trang web bằng cách chia thành các khu vực hoặc cửa sổ khác nhau. Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng các thẻ như iframe hoặc kỹ thuật CSS.

>> Khám phá thêm:

• Pascal là gì? Tìm hiểu về ngôn ngữ lập trình Pascal
• SQL là gì? Ngôn ngữ lập trình SQL làm được những gì?
• Python là gì? Ứng dụng của ngôn ngữ lập trình Python

HTML đóng vai trò gì trong lập trình website?

HyperText Markup Language là ngôn ngữ đánh dấu cơ bản và quan trọng nhất trong lập trình web, chịu trách nhiệm định dạng và xây dựng cấu trúc cho các trang web. HTML đóng vai trò quan trọng trong việc xác định cách mà nội dung trang web sẽ được hiển thị trên trình duyệt của người dùng.

Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ của các thẻ (tags), HTML cho phép người lập trình tạo ra các phần tử văn bản, hình ảnh, liên kết, bảng, mẫu biểu và nhiều phần tử khác trên trang web. Thông qua việc sắp xếp, nhóm và cấu trúc các phần tử này, HTML giúp xây dựng bố cục của trang web, tạo ra cấu trúc hợp lý và dễ dàng cho việc tìm kiếm thông tin.

Không chỉ đảm nhiệm vai trò cơ bản về cấu trúc, HTML còn hỗ trợ tích hợp nhiều yếu tố quan trọng khác, chẳng hạn như video, âm thanh, biểu đồ và các tính năng tương tác. Nó cũng cung cấp khung việc nhúng nội dung từ các nguồn bên ngoài, như video YouTube hoặc bản đồ Google.

>> Xem thêm:

• Website là gì? 6 loại website phổ biến hiện nay
• Cách thiết kế web và lập trình đạt chuẩn UI/UX

Các phần mềm lập trình HTML phổ biến

Atom

Atom là một trình soạn thảo mã nguồn mở phát triển bởi GitHub. Nó là một môi trường lập trình mạnh mẽ được thiết kế để hỗ trợ lập trình web, bao gồm viết mã HTML. Atom có nhiều tính năng hữu ích như kiểm tra lỗi, tạo và quản lý dự án, cùng với sự đa dạng của các tiện ích mở rộng để tùy chỉnh trải nghiệm lập trình của bạn.

Dreamweaver

Adobe Dreamweaver là một ứng dụng phát triển web đầy đủ tính năng và dễ sử dụng. Nó cung cấp giao diện trực quan cho việc thiết kế và chỉnh sửa trang web, bao gồm cả việc viết mã HTML. Dreamweaver có các tính năng kéo và thả, kiểm tra cú pháp, và tích hợp với các công cụ quản lý dự án, giúp người dùng dễ dàng tạo và duyệt các trang web đẹp và chất lượng cao.

Sublime Text

Sublime Text là một trình soạn thảo mã nguồn mở rất phổ biến trong cộng đồng lập trình viên. Nó nổi tiếng với hiệu suất tốt và khả năng tùy chỉnh mạnh mẽ. Sublime Text hỗ trợ viết mã HTML và nhiều ngôn ngữ lập trình khác. Nó có tích hợp sẵn kiểm tra cú pháp và gợi ý mã, giúp tăng năng suất lập trình.

So sánh giữa HTML và HTML5 

HTML (HyperText Markup Language) và HTML5 là hai phiên bản của ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản, được sử dụng để xây dựng và định dạng các trang web. Dưới đây là một số điểm so sánh giữa HTML và HTML5:

Phiên bản

• HTML: Là phiên bản ban đầu của ngôn ngữ HTML, đã trải qua nhiều phiên bản như HTML 4.01.

• HTML5: Là phiên bản tiếp theo của HTML, được phát triển để cung cấp nhiều tính năng mới và cải tiến.

Tính năng mới

• HTML: Phiên bản HTML trước đó tập trung chủ yếu vào việc đánh dấu nội dung và cấu trúc cơ bản của trang web.
• HTML5: Đưa ra nhiều tính năng mới như hỗ trợ video và âm thanh tích hợp sẵn (không cần sử dụng plugin), đồ họa vector thông qua thẻ “canvas”, hỗ trợ lưu trữ dữ liệu cục bộ, hỗ trợ đa phương tiện, và nhiều API cho phép tương tác phía máy khách (client-side).

Đa phương tiện

• HTML: Trong phiên bản cũ hơn, để nhúng đa phương tiện như video và âm thanh, thường cần sử dụng các plugin bên ngoài như Flash.

• HTML5: Có thể nhúng video, âm thanh và hình ảnh động một cách trực tiếp thông qua các thẻ như “video” và “audio”

Hỗ trợ di động

• HTML: Phiên bản HTML cũ hơn không tập trung nhiều vào trải nghiệm di động.

• HTML5: Được thiết kế để cải thiện trải nghiệm di động, với tích hợp Responsive Web Design (RWD) để tự động thích nghi với các kích thước màn hình khác nhau.

API và tích hợp

• HTML: Phiên bản HTML trước đây không cung cấp nhiều API và khả năng tích hợp phức tạp.

• HTML5: Cung cấp nhiều API như Geolocation API, Web Storage, Web Workers, WebSockets, và nhiều tích hợp tương tác trình duyệt mới.

Hỗ trợ trình duyệt

• HTML: Các phiên bản HTML cũ hơn có thể gặp vấn đề về tương thích với các trình duyệt hiện đại.

• HTML5: Được phát triển để tương thích tốt hơn với các trình duyệt mới và đang được hỗ trợ rộng rãi.

Xem thêm: Bug Là Gì? 5 Loại Bug Phổ Biến Nhất Hiện Nay

HTML, CSS, Javascript có gì khác nhau? 

• HTML: Định cấu trúc nội dung của trang web.
• CSS: Định dạng giao diện và kiểu dáng của trang web.
• JavaScript: Lập trình tương tác và hiệu ứng động trên trang web.

Tóm lại, HTML là nền tảng cơ bản của mọi trang web, đóng vai trò quyết định trong việc hiển thị nội dung. Sự kết hợp với CSS và JavaScript giúp tạo ra trang web đẹp và tương tác hiệu quả.

Hy vọng rằng, thông qua bài viết này các độc giả đã hiểu hơn về khái niệm HTML là gì, sự khác biệt giữa HTML với các ngôn ngữ khác, ưu và nhược điểm của nó. Đừng quên tiếp tục đón đọc những bài viết khác về IT và Digital Marketing trên blog của TopOnSeek để biết thêm nhiều kiến thức hữu ích nữa nhé!

>>>> Xem thêm:

• Tuyển dụng việc làm HTML và CSS
• Anchor Text là gì? Các loại Anchor Text cho SEO hiệu quả

Tags: backend là gì, anchor link là gì, UX – UI là gì, sitemap là gì, web Navigation là gì